Als fysiotherapeut zijn wij dé expert op het gebied van bewegen. Daarmee zijn wij bij uitstek de aangewezen beroepsgroep om fysieke activiteit te promoten en beweegprogramma’s aan te bieden. Beweegrichtlijnen en wetenschappelijke literatuur bieden daarbij kennis en aanbevelingen om cliëntgroepen gericht in beweging te krijgen. Desondanks blijkt er in de praktijk veel variatie te zijn in de wijze waarop beweegadvies en trainingsschema’s worden samengesteld en aangeboden. Daar waar variatie enerzijds noodzakelijk is om het beweeg- en oefenschema te personaliseren naar de wensen en situatie van de cliënt, is het anderzijds van belang om richtlijnen en uitgangspunten vanuit de literatuur niet uit het oog te verliezen. Dat bewegen goed is en in de juiste vorm een effectieve behandeloptie blijkt, is inmiddels bekend. Hoe wij dit als fysiotherapeuten vormgeven en welke kennis en richtlijnen we daarbij hanteren is onderzocht door Barton en collega’s (2021)[i].
Doel van het onderzoek
Het onderzoek van Barton en collega’s (2021), Many physiotherapists lack preparedness to prescribe physical activity and exercise to people with musculoskeletal pain: A multi-national survey, had als doel om de kennis en kunde over fysieke activiteit, training en het gebruik van beweegrichtlijnen bij fysiotherapeuten te onderzoeken. Specifiek werd daarbij gekeken naar de door fysiotherapeuten ervaren expertise in het ontwikkelen van oefen- en trainingsschema’s voor cliënten met musculoskeletale pijnklachten. Tenslotte onderzochten Barton en collega’s (2021) of werkervaring en nascholing van invloed waren op deze expertise en welke leerbehoeften en ontwikkelmogelijkheden daarbij een rol speelden. Voor dit internationale onderzoek werd online een vragenlijst uitgezet bij 1352 fysiotherapeuten werkzaam in 56 verschillende landen. Het merendeel daarvan was werkzaam in de (particuliere) eerstelijns praktijk. De belangrijkste bevindingen worden hieronder beschreven.
Kennis en toepassing van beweeg- en trainingsrichtlijnen
Uit het onderzoek van Barton en collega’s (2021) blijkt dat 60 procent van de ondervraagde fysiotherapeuten de aanbevolen wekelijkse hoeveelheid beweging voor volwassenen, volgens de WHO-beweegrichtlijn[ii], correct kan benoemen. Daarbij is 68 procent van de fysiotherapeuten op de hoogte van de aanbeveling om minimaal twee keer per week krachttraining van de grote spiergroepen uit te voeren. Het beweegadvies voor kinderen en ouderen blijkt minder bekend te zijn; slechts 37 procent van de fysiotherapeuten is op de hoogte van het beweegadvies voor ouderen en slechts 53 procent kent het beweegadvies voor kinderen. Naast het hanteren van beweegrichtlijnen werd tevens onderzocht of fysiotherapeuten bekend zijn en gebruik maken van trainingsrichtlijnen. Een voorbeeld hiervan zijn de American College of Sports Medicine (ACSM) Guidelines for Exercise Testing and Prescription[iii]. Deze trainingsrichtlijnen bestaan uit kennis over trainingsleer en aanbevelingen voor het ontwikkelen van oefen- en trainingsschema’s gericht op kracht- en aerobe training. De ACSM-richtlijnen zijn onder anderen opgenomen in een aantal KNGF-richtlijnen. Uit het onderzoek van Barton en collega’s (2021) blijkt dat de bekendheid met deze trainingsrichtlijnen maar ook de toepassing ervan door fysiotherapeuten sterk achter blijft.
Expertise van de fysiotherapeut
Het merendeel van de ondervraagde fysiotherapeuten (75-89%) geeft aan een beweeg- en trainingsschema op te stellen als onderdeel van het behandelplan voor cliënten met musculoskeletale pijnklachten. Opvallend daarbij is dat slechts 49 procent aangeeft over voldoende kennis te beheersen om een aerobe trainingsschema op te stellen. Ongeveer 70 procent geeft aan in staat te zijn om een trainingsschema op te stellen met als doel spierkracht te vergroten. Ook de vaardigheden en het zelfvertrouwen om een trainingsschema op te stellen aan de hand van de daarvoor geldende richtlijnen, blijkt slechts bij iets meer dan de helft van de fysiotherapeuten aanwezig. Voorwaardelijk voor het opstellen en aanbieden van een kwalitatief goed trainingsschema blijkt de aanwezigheid van voldoende fysieke ruimte in de praktijk (bijv. een oefenzaal), voldoende tijd tijdens de behandeling en facilitering van bij- en nascholing.
Scholing en werkervaring
Daar waar werkervaring vaak gelijk staat aan meer expertise, laat het onderzoek van Barton en collega’s (2021) zien dat juist de fysiotherapeuten met minder jaren werkervaring (0-10 jaar) het best op de hoogte zijn van de kennis en aanbevelingen in beweeg- en trainingsrichtlijnen. Om op de hoogte te blijven van de nieuwste kennis en evidentie geven fysiotherapeuten de voorkeur aan het volgen van workshops en cursussen (44%), het lezen van wetenschappelijke artikelen (15%) en het luisteren en volgen van podcasts (11%) en webinars (10%). Wanneer fysiotherapeuten kiezen voor een post-HBO scholing blijkt dit vooral meer kennis over aerobe training en meer inzicht in bijbehorende richtlijnen op te leveren. De kennis over de algemene beweegrichtlijnen blijft daarbij juist achter.
Conclusie en aanbevelingen
Het onderzoek van Barton en collega’s (2021) laat zien dat het merendeel van de fysiotherapeuten een beweeg- en trainingsschema opstelt en aanbiedt als onderdeel van het behandelplan voor cliënten met musculoskeletale pijnklachten. Wel blijkt de kennis en kunde om een gericht beweeg- en trainingsschema op te stellen, in lijn met de geldende beweeg- en trainingsrichtlijnen, soms tekort te schieten. Specifieke conclusies kunnen er aan het onderzoek van Barton en collega’s (2021) niet worden verbonden, daarvoor is grootschaliger en uitgebreider onderzoek nodig. Of deze uitkomsten ook gelden voor de fysiotherapeut in de Nederlandse beroepspraktijk is daarbij onvoldoende duidelijk. Echter kan het geen kwaad om eens kritisch te kijken naar de wijze waarop, en vooral op basis van welke kennis en evidentie, wij beweeg- en trainingsschema’s aanbieden. Om dé expert op het gebied van bewegen te zijn maar vooral ook te blijven, is het van belang om onszelf hierin scherp te houden en ons te blijven ontwikkelen.
[i] Barton CJ, King MG, Dascombe B, Taylor NF, de Oliveira Silva D, Holden S, Goff AJ, Takarangi K, Shields N. (2021). Many physiotherapists lack preparedness to prescribe physical activity and exercise to people with musculoskeletal pain: A multi-national survey. Phys Ther Sport. 2021 May;49:98-105. doi: 10.1016/j.ptsp.2021.02.002. Epub 2021 Feb 19. PMID: 33662892. Many physiotherapists lack preparedness to prescribe physical activity and exercise to people with musculoskeletal pain: A multi-national survey – ScienceDirect
[ii] World Health Organization (WHO). (2010). Global recommendations on physical activity for health. ISBN: 9789241599979www.who.int/dietphysicalactivity/factsheet_recommendations/en/
[iii] ACSM. (2009). American College of Sports Medicine position stand. Progression models in resistance training for healthy adults. Medicine & Science in Sports & Exercise. 41(3), 687-708. https://doi.org/10.1249/MSS.0b013e3181915670
