Meer dan 2 miljoen mensen lijden in Nederland aan chronische pijn. Alhoewel voor buitenstaanders onzichtbaar, wordt het dagelijks leven van deze mensen gekleurd door pijn, beperkingen en een verlies aan kwaliteit van leven. Het gegeven dat pijn voor buitenstaanders onzichtbaar is, maar tegelijkertijd voor mensen met chronische pijn zelf zo dominant aanwezig leidt tot een aantal heel specifieke uitdagingen.
Zo wordt in de literatuur opgemerkt dat mensen met chronische pijn vaak ervaren niet serieus te worden genomen en dat hun pijn nog vaak wordt ontkend of gebagatelliseerd. Mensen met pijn moeten niet alleen omgaan met de pijn en het verlies, maar moeten vaak ook strijden voor erkenning en acceptatie.
De onzichtbaarheid van pijn is ook in de spreekkamers van hulpverleners vaak een belangrijk item voor mensen met chronische pijn. Ook daar ervaren zij vaak niet goed gehoord te worden en hebben zij vaak het gevoel dat hulpverleners niet altijd voldoende begrip hebben voor het probleem waar zij dagelijks mee hebben te kampen. Het is vanuit dit perspectief niet verwonderlijk dat mensen met chronische pijn de kwaliteit van de hulpverlening beoordelen met een mager zesje. Ze geven aan vaak geen antwoord op hun vragen te krijgen, vaak te worden ‘doorgeschoven’ naar een volgende behandelaar en vinden het effect van verschillende behandelingen vaak teleurstellend.
Er is dus genoeg reden om na te denken over verbeteringen in de zorg voor mensen met chronische pijn. We kunnen niet accepteren dat er zoveel mensen met chronische pijn leven en dat zij ervaren dat hun probleem niet voldoende wordt erkend. Recent is een concreet initiatief gestart waarin meerdere beroepsverenigingen van hulpverleners die te maken hebben met mensen met chronische pijn de handen ineen hebben geslagen. Samen zijn ze verenigd in de Pain Alliantie In Nederland (PAIN). Revalidatieartsen, oefentherapeuten, fysiotherapeuten, anesthesiologen, psychologen, maar ook de patientvereniging voor mensen met chronische pijn zijn gezamenlijk opgetrokken en hebben nagedacht over het verbeteren van de zorg voor mensen met chronische pijn. Dit biedt voor fysiotherapeuten belangrijke kansen en uitdagingen.
Namens de PAIN is een Zorgstandaard Chronische Pijn gepubliceerd waarin de ingrediënten voor optimale hulp voor mensen met chronische pijn zijn uitgewerkt. Zo wordt in de standaard opgeroepen tot het expliciet werken binnen een biopsychosociaal model en het hanteren van eenzelfde taal door de verschillende hulpverleners. De vaststelling dat pijn een fenomeen is dat wordt gekleurd door biomedische, psychologische en sociaal-culturele factoren is een belangrijk uitgangspunt dat richting moeten geven aan hulpverlening. Het biomedisch model moet worden verlaten. Daarnaast moet hulpverlening zich meer richten op gedrag en het omgaan met pijn en berperkingen en niet (te lang) gericht zijn om het vinden van somatische oorzaken.
Naast deze oproep tot de omarming van het biopsychosociaal model en het spreken van dezelfde taal doorheen meerdere professies wordt in de Zorgstandaard opgeroepen tot het creëren van lokale samenwerkingsverbanden waarin hulpverleners samen de hulpverlening optimaal organiseren. Het is belangrijk dat artsen, oefentherapeuten, fysiotherapeuten, psychologen en medici elkaar in lokale verbanden snel en efficiënt kunnen vinden en elkaars expertise kunnen gebruiken. Als dergelijke verbanden tot stand komen wordt het makkelijker om de juiste zorg op het juiste moment op de juiste plaats aan te bieden en voor individuele mensen met chronische pijn optimale zorg te kunnen garanderen.
Tot slot is het nog goed om op te merken dat in de Zorgstandaard wordt vastgesteld dat hulpverleners die werken met mensen met chronische pijn over specifieke en complexe competenties moeten beschikken. In opleidingen en na- en bijscholingscursussen zou hiervoor ruimte moeten worden gemaakt zodat mensen de kennis en vaardigheden eigen te maken die nodig zijn om op een efficiënte en effectieve bijdragen te leveren aan de hulp voor mensen met chronische pijn. Fysiotherapeuten kunnen een zeer belangrijke rol spelen in dit probleem. Laten we deze uitdaging gezamenlijk oppakken.
